Siêu âm là một phương pháp giúp chẩn đoán bệnh được áp dụng phổ biến trong y học, giúp phát hiện những bất thường tại nhiều cơ quan vùng bụng. Vậy liệu siêu âm có phát hiện được bệnh đau dạ dày hay không? Thông tin dưới đây sẽ giúp giải đáp thắc mắc.
Mục lục
Siêu âm là gì và thường chẩn đoán được gì?
Siêu âm (hay còn gọi là siêu âm chẩn đoán hình ảnh) là một phương pháp khám không xâm lấn, sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh của các cơ quan bên trong cơ thể. Thiết bị siêu âm sẽ phát sóng âm và thu lại tín hiệu dội về khi gặp mô, cơ quan hay dịch trong cơ thể. Tín hiệu này sau đó được xử lý thành hình ảnh hiển thị trên màn hình.
Ưu điểm của siêu âm:
- Không đau, không cần tiêm thuốc cản quang.
- Thời gian thực hiện nhanh, chi phí thấp.
- Có thể thực hiện nhiều lần mà không gây hại.
Siêu âm ổ bụng là kỹ thuật phổ biến trong y học, đặc biệt hiệu quả trong việc phát hiện các bệnh lý thuộc cơ quan sau:
- Gan: gan nhiễm mỡ, viêm gan, u gan, áp xe gan
- Túi mật – Đường mật: sỏi mật, viêm túi mật, giãn đường mật
- Tụy: viêm tụy cấp, nang tụy, u tụy (trong một số trường hợp)
- Thận: sỏi thận, ứ nước thận, u nang thận
- Lách: lách to, u lách (hiếm gặp)
- Bàng quang: sỏi bàng quang, viêm bàng quang, dư nước tiểu sau tiểu tiện
- Cơ quan sinh dục: u xơ tử cung, u nang buồng trứng (nữ); phì đại tuyến tiền liệt, u tuyến tiền liệt (nam)
- Ổ bụng tổng quát: dịch ổ bụng, khí tự do (nghi thủng tạng rỗng), khối u bất thường
Siêu âm dạ dày là gì?
Siêu âm dạ dày là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng âm để khảo sát vùng bụng trên, đặc biệt là khu vực thượng vị – nơi dạ dày và các cơ quan lân cận nằm. Mặc dù không phải là phương pháp tối ưu để quan sát trực tiếp bên trong lòng dạ dày, siêu âm vẫn hỗ trợ bác sĩ phát hiện một số bất thường lớn như thành dạ dày dày bất thường, khối u lớn hoặc dịch tự do trong ổ bụng.
Khi thực hiện siêu âm, bác sĩ sẽ bôi một lớp gel lên vùng bụng cần khảo sát để tăng độ tiếp xúc giữa da và đầu dò siêu âm. Sau đó, đầu dò được di chuyển nhẹ nhàng quanh khu vực thượng vị, hình ảnh bên trong ổ bụng sẽ được hiển thị trên màn hình. Qua đó, bác sĩ có thể đánh giá tổng quát khu vực quanh dạ dày và loại trừ các nguyên nhân đau bụng khác như bệnh lý gan, mật, tụy…
Mặc dù không phải là phương pháp tối ưu để chẩn đoán các bệnh lý bên trong dạ dày, nhưng siêu âm vẫn có thể hỗ trợ trong một số trường hợp nhất định:
- Phát hiện dịch tự do trong ổ bụng: Gợi ý tình trạng thủng dạ dày hoặc xuất huyết tiêu hóa.
- Quan sát các khối u lớn, dày thành dạ dày bất thường (nếu rõ nét).
- Đánh giá vị trí dạ dày và mối liên quan với các cơ quan xung quanh (gan, tụy, ruột…).
- Phát hiện nguyên nhân đau bụng không phải do dạ dày, như viêm gan, viêm tụy, sỏi mật…
Vậy đau dạ dày siêu âm có phát hiện được?
Siêu âm không thể chẩn đoán chính xác bệnh đau dạ dày vì sóng siêu âm không xuyên qua được lớp khí và dịch trong dạ dày để quan sát niêm mạc – vị trí thường bị viêm loét. Tuy nhiên, siêu âm có thể hỗ trợ loại trừ các bệnh lý khác như sỏi mật, viêm gan, u ổ bụng… Để chẩn đoán chính xác đau dạ dày, đặc biệt là viêm loét hoặc nhiễm vi khuẩn HP, nội soi dạ dày vẫn là phương pháp hiệu quả và được khuyến nghị nhất.
Quy trình của siêu âm dạ dày
Để hiểu hơn về siêu âm dạ dày, các bạn có thể tham khảo quy trình siêu âm dạ dày đầy đủ dưới đây:
Bước 1: Bệnh nhân được bác sĩ khám sơ bộ vùng bụng, trả lời những câu hỏi của bác sĩ về những thói quen sinh hoạt hay triệu chứng mà người bệnh gặp phải.
Bước 2: Bệnh nhân được trao đổi với bác sĩ, nghe tư vấn và giải thích về sự cần thiết của phương pháp siêu âm trong chẩn đoán và điều trị triệu chứng của bệnh. Ở bước này bệnh nhân sẽ được tư vấn về những biến chứng và kĩ thuật khác có thể phát sinh sau khi siêu âm để có thể mang lại kết quả chính xác nhất.
Bước 3: Bệnh nhân được bác sĩ hướng dẫn nằm đúng tư thế để bác sĩ thực hiện quá trình siêu âm, di chuyển thiết bị quanh ổ bụng.
Bước 4: Kết thúc quá trình siêu âm, người bệnh được bác sĩ trao đổi về kết quả cũng như giải thích tình trạng dạ dày. Nếu cần, bác sĩ sẽ chỉ định thăm khám thêm bằng một số phương pháp khác nữa.
Một số phương pháp khác chẩn đoán đau dạ dày?
Siêu âm có thể hỗ trợ bước đầu trong khám bụng tổng quát, nhưng để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau dạ dày, các bác sĩ thường chỉ định những phương pháp chuyên sâu hơn. Dưới đây là những kỹ thuật được đánh giá cao về hiệu quả chẩn đoán trong bệnh lý dạ dày:
1. Nội soi dạ dày
Nội soi dạ dày là phương pháp chẩn đoán chính xác và phổ biến nhất hiện nay. Bác sĩ sử dụng ống nội soi mềm đưa qua đường miệng hoặc mũi để quan sát trực tiếp bên trong dạ dày, tá tràng giúp phát hiện rõ: viêm loét, xuất huyết, polyp, u, dị dạng hoặc dấu hiệu nghi ung thư.
Có thể sinh thiết (lấy mẫu mô) để xét nghiệm vi khuẩn HP hoặc tế bào ung thư.
- Ưu điểm: chính xác, quan sát trực tiếp niêm mạc
- Nhược điểm: hơi khó chịu, cần nhịn ăn trước 6–8 tiếng
>> Xem thêm: Hình ảnh đau dạ dày qua nội soi
2. Xét nghiệm vi khuẩn HP
Vi khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét và ung thư dạ dày. Các xét nghiệm phát hiện HP bao gồm:
- Test hơi thở Urea C13/C14 (không xâm lấn, độ chính xác cao)
- Xét nghiệm phân (tìm kháng nguyên HP)
- Xét nghiệm máu (tìm kháng thể HP – ít được ưu tiên do độ chính xác thấp hơn)
Thường được chỉ định kèm theo nội soi hoặc cho bệnh nhân chưa nội soi lần đầu.
3. Chụp X-quang dạ dày có thuốc cản quang
Người bệnh sẽ uống thuốc cản quang (thường là bột barit) để phủ lên niêm mạc dạ dày, giúp hiển thị rõ hình dáng và cấu trúc dạ dày khi chụp X-quang. Phương pháp này có thể giúp phát hiện loét dạ dày lớn, khối u, dị dạng hoặc rối loạn vận động của dạ dày. Tuy nhiên, độ chính xác thấp hơn nội soi, không phát hiện được tổn thương nhỏ, không sinh thiết được và thường chỉ dùng khi không thể nội soi.
- Ưu điểm: Không xâm lấn, hình ảnh mô phỏng tổng thể.
- Nhược điểm: Không phát hiện được tổn thương sớm, dễ bỏ sót.
4. Chụp CT ổ bụng (CT scan dạ dày)
CT scan sử dụng tia X và máy tính để tái tạo hình ảnh cắt lớp vùng bụng. Trong trường hợp nghi ngờ khối u, thủng dạ dày, biến chứng viêm loét nặng hoặc lan sang các cơ quan khác, CT giúp đánh giá mức độ tổn thương và phạm vi lan rộng. Kỹ thuật này thường được chỉ định trong bệnh lý nặng hoặc khó chẩn đoán bằng phương pháp thông thường.
- Ưu điểm: Hình ảnh rõ, phân tích cấu trúc sâu, xác định khối u, biến chứng.
- Nhược điểm: Có chi phí cao hơn, cần dùng thuốc cản quang trong một số trường hợp.
5. Các xét nghiệm hỗ trợ khác
Tùy theo triệu chứng cụ thể và nghi ngờ lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu thêm:
- Xét nghiệm máu: để phát hiện dấu hiệu viêm, thiếu máu (do xuất huyết tiêu hóa), rối loạn đông máu.
- Xét nghiệm phân: tìm máu ẩn trong phân – dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa ngầm.
- Xét nghiệm chức năng gan, mật, tụy: giúp loại trừ nguyên nhân đau bụng không xuất phát từ dạ dày.
>> Tham khảo thêm: Khám chữa bệnh đau dạ dày ở bệnh viện nào tốt nhất
Để được tư vấn thêm về sản phẩm cũng như các bệnh viêm loét, trào ngược dạ dày, bạn hãy gọi ngay tới tổng đài miễn cước 1800 6397 hoặc kết nối Zalo 0961567625 để được các chuyên gia giải đáp các thắc mắc một cách nhanh chóng nhất.
