Từ lâu, lá nhót đã được dân gian sử dụng như một vị thuốc tự nhiên để chữa hen suyễn, ho, tiêu chảy, đau dạ dày và phong thấp, đau nhức…Nhưng liệu lá nhót chữa đau dạ dày được không hay chỉ là lời đồn thổi vô căn cứ? Cùng theo dõi ngay bài viết dưới đây để có câu trả lời chính xác.
Mục lục
Tìm hiểu về lá nhót
Lá nhót là một loại dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, được biết đến với nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe, đặc biệt là trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa như đau dạ dày. Cây nhót có tên khoa học là Elaeagnus Latifolia hoặc Elaeagnus conferta, thuộc họ Elaeagnaceae.
Cây nhót là cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ, chiều cao lên đến 7m, thường xanh hoặc rụng lá tùy theo điều kiện khí hậu. Thân cây có nhiều gai nhọn, dài và mọc rải rác, giúp bảo vệ cây khỏi động vật. Lá nhót có hình bầu dục, hơi nhọn ở hai đầu, mặt trên lá xanh bóng, mặt dưới được phủ lớp lông trắng bạc hoặc xám, tạo nên một đặc trưng dễ nhận biết. Lá mọc so le và có kích thước trung bình, dài khoảng 5-10 cm, rộng 3-5 cm. Chúng bám rất chắc và dày ở quả nhót khi còn non. Khi quả về già, lớp vảy này sẽ mỏng dần đi và dễ chà xát.
Hoa nhót nhỏ, là hoa mẫu 4, vô cánh, lưỡng tính thường có màu trắng hoặc vàng nhạt, mọc thành từng chùm ở nách lá. Quả nhót có hình bầu dục, khi chín chuyển sang màu đỏ cam, bề mặt có lớp phấn trắng, vị chua ngọt đặc trưng. Cuống quả có 7 cạnh lồi dọc theo sự phát triển của đế hoa và lớp thịt bên ngoài.
Cây nhót thường mọc ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tại Việt Nam, nhót được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang, và một số vùng đồng bằng như Hà Nội, Hải Phòng. Cây nhót ưa sáng, chịu được đất khô cằn, ít màu mỡ nhưng vẫn phát triển tốt, điều này làm cho nhót trở thành cây trồng phổ biến ở những khu vực khí hậu khắc nghiệt.
Lá nhót thường được thu hái quanh năm, sau khi hái về đem đi thái từng đoạn và dùng tươi hoặc phơi khô. Nên bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh độ ẩm cao nhiều vi khuẩn.
Lá nhót chữa đau dạ dày được không?
Lá nhót chứa nhiều hợp chất tự nhiên có lợi cho sức khỏe, trong đó đáng chú ý là tannin, flavonoid, và các acid hữu cơ. Những thành phần này được biết đến với khả năng kháng viêm, làm se niêm mạc và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi sự tấn công của acid dịch vị.
- Tannin: Là một chất có tính chất làm se, giúp làm giảm sự tổn thương niêm mạc dạ dày và thúc đẩy quá trình tái tạo lớp bảo vệ dạ dày. Đồng thời, tannin còn hỗ trợ làm giảm viêm nhiễm trong niêm mạc, từ đó làm dịu cơn đau dạ dày.
- Flavonoid: Đây là chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng giảm viêm và bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do gốc tự do. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng flavonoid còn có tác dụng làm giảm tiết acid dịch vị, từ đó ngăn ngừa tình trạng viêm loét dạ dày.
- Acid hữu cơ: Giúp cân bằng pH trong dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời cải thiện khả năng hấp thụ dưỡng chất.
Ngoài ra, các hoạt chất như polyphenol, tanin và saponosid trong lá nhót còn có khả năng kháng khuẩn, đặc biệt hiệu quả với nhiều chủng vi khuẩn như Shigella shiga, Shigella flexneri và Shigella sonnei.
Theo y học cổ truyền, lá nhót có vị chua chát, tính bình, thường được dùng để trị các bệnh như ho, hen, viêm phế quản, đau dạ dày, tiêu lỏng và khó thở. Liều dùng phổ biến là 9-15g lá khô hoặc 20-30g lá tươi, tùy theo mục đích điều trị. Do đặc tính kháng viêm và làm se, lá nhót thường được mọi người truyền tai nhau sử dụng để làm giảm triệu chứng đau dạ dày và hỗ trợ bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Dù được đánh giá là lành tính, hiện nay chưa có nhiều nghiên cứu khoa học đầy đủ khẳng định tác dụng điều trị đau dạ dày của lá nhót. Vì vậy, lá nhót chỉ nên được sử dụng như một phương pháp hỗ trợ, không thay thế các liệu pháp y tế chuyên sâu. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt trong các trường hợp có bệnh lý nghiêm trọng hoặc đang điều trị bằng thuốc Tây y.
Một số bài thuốc từ lá nhót chữa đau dạ dày
Lá nhót là một nguyên liệu phổ biến trong y học cổ truyền, được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa đau dạ dày nhờ vào các thành phần có tính kháng viêm, bảo vệ niêm mạc. Dưới đây là một số bài thuốc hiệu quả từ lá nhót, kèm theo hướng dẫn chi tiết về thành phần, cách chế biến và sử dụng.
1. Bài thuốc lá nhót sắc uống
Thành phần:
- Lá nhót khô: 10–15g.
- Nước sạch: 600ml.
Cách sắc:
Rửa sạch lá nhót khô, cho vào nồi với 600ml nước. Sắc trên lửa nhỏ cho đến khi còn khoảng 300ml nước cốt. Lọc lấy nước, bỏ bã.
Cách dùng:
Chia nước sắc thành 2–3 lần uống trong ngày, dùng trước bữa ăn 30 phút để giảm đau dạ dày và bảo vệ niêm mạc khỏi acid dịch vị.
2. Bài thuốc kết hợp lá nhót và cam thảo
Thành phần:
- Lá nhót khô: 10g.
- Cam thảo: 5g.
- Nước sạch: 500ml.
Cách sắc:
Rửa sạch các nguyên liệu, cho vào nồi cùng 500ml nước. Sắc nhỏ lửa đến khi còn khoảng 250ml nước. Lọc lấy nước và bỏ bã.
Cách dùng:
Uống nước thuốc 2 lần mỗi ngày, vào buổi sáng và tối. Cam thảo giúp hỗ trợ giảm tiết acid dịch vị, tăng hiệu quả của lá nhót trong việc giảm viêm và làm dịu dạ dày.
3. Bài thuốc lá nhót và gừng tươi
Thành phần:
- Lá nhót tươi: 20g.
- Gừng tươi: 5 lát (khoảng 5g).
- Nước sạch: 500ml.
Cách sắc:
Rửa sạch lá nhót và gừng, cho vào nồi cùng nước. Đun sôi, sau đó giảm lửa và tiếp tục đun trong 15 phút. Lọc lấy nước uống, có thể thêm chút mật ong nếu muốn.
Cách dùng:
Uống nước này ấm 2 lần mỗi ngày, giúp giảm cơn đau dạ dày do lạnh và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
4. Bài thuốc bột lá nhót
Thành phần:
- Lá nhót khô: 50g.
- Cách chế biến:
- Sấy khô lá nhót, sau đó nghiền thành bột mịn. Bảo quản trong hũ kín, để nơi khô ráo.
Cách dùng:
Pha 1 thìa cà phê bột lá nhót (khoảng 3g) với 150ml nước ấm. Uống 2 lần mỗi ngày, vào buổi sáng và tối. Cách này tiện lợi và dễ bảo quản hơn so với các dạng sắc thuốc.
5. Bài thuốc lá nhót và hoa cúc
Thành phần:
- Lá nhót khô: 10g.
- Hoa cúc khô: 5g.
- Nước sạch: 400ml.
Cách sắc:
Rửa sạch lá nhót và hoa cúc, đun với nước cho đến khi còn khoảng 200ml. Lọc lấy nước uống, bỏ bã.
Cách dùng:
Uống trước khi ngủ để giảm triệu chứng đau dạ dày về đêm và giúp thư giãn, dễ ngủ hơn.
Lưu ý khi sử dụng lá nhót
Mặc dù lá nhót là một dược liệu được đánh giá cao trong y học cổ truyền, việc sử dụng loại lá này để chữa đau dạ dày cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
1. Không lạm dụng lá nhót
Lá nhót chứa các hợp chất như tannin và flavonoid, nếu sử dụng quá liều hoặc trong thời gian dài có thể gây tác dụng phụ, chẳng hạn như rối loạn tiêu hóa hoặc ức chế hấp thu một số dưỡng chất cần thiết. Liều lượng khuyến nghị thường là 9–15g lá khô hoặc 20–30g lá tươi mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của chuyên gia y tế.
2. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng
Người mắc các bệnh lý mãn tính như viêm loét dạ dày nặng, viêm đại tràng, hoặc đang sử dụng thuốc Tây cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng lá nhót. Các hoạt chất trong lá nhót có thể tương tác với thuốc điều trị, làm giảm hiệu quả hoặc gây ra phản ứng không mong muốn.
3. Không dùng cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ
Hiện nay, chưa có nghiên cứu cụ thể nào về tác động của lá nhót đối với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Do đó, để đảm bảo an toàn, đối tượng này nên tránh sử dụng hoặc chỉ dùng dưới sự giám sát của bác sĩ.
4. Đảm bảo nguồn gốc và chất lượng lá nhót
Lá nhót cần được thu hái từ nguồn sạch, không bị nhiễm thuốc trừ sâu hoặc hóa chất độc hại. Trước khi sử dụng, cần rửa sạch lá để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Nếu mua các sản phẩm từ lá nhót (bột, trà), cần chọn những thương hiệu uy tín, có kiểm định chất lượng rõ ràng.
5. Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý
Sử dụng lá nhót sẽ hiệu quả hơn nếu kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh, tránh thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, và hạn chế đồ uống kích thích như cà phê hoặc rượu bia. Đồng thời, cần xây dựng lối sống khoa học, tránh căng thẳng, ngủ đủ giấc và vận động nhẹ nhàng để hỗ trợ quá trình phục hồi dạ dày.
6. Ngừng sử dụng nếu có dấu hiệu bất thường
Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau bụng dữ dội, buồn nôn, dị ứng hoặc tiêu chảy sau khi dùng lá nhót, cần ngừng sử dụng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ để được xử lý kịp thời.
Những lưu ý trên giúp đảm bảo việc sử dụng lá nhót chữa đau dạ dày đạt hiệu quả cao, đồng thời giảm thiểu nguy cơ gặp phải tác dụng phụ không mong muốn.
Như vậy, chắc hẳn người đọc đã có câu trả lời cho vấn đề “Lá nhót chữa đau dạ dày được không?” và những lưu ý khi dùng. Thực tế, chưa có nhiều nghiên cứu khoa học về tác dụng của lá nhót đối với bệnh lý dạ dày. Do đó, người bệnh không được tự ý dùng mà cần phải hỏi ý kiến bác sĩ cẩn thận.