Xuất huyết dạ dày xảy ra khi lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương, khiến mạch máu vỡ ra và gây chảy máu, kèm theo đó là triệu chứng nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc đau bụng dữ dội,…Vậy xuất huyết dạ dày có nguy hiểm không? Nên điều trị và ngăn ngừa như thế nào? Cùng Bình Vị Thái Minh tìm hiểu dưới bài viết sau đây.
Nguyên nhân gây xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Loét dạ dày tá tràng: Loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân phổ biến nhất gây xuất huyết dạ dày. Vết loét hở phát triển ở niêm mạc dạ dày hoặc phần trên ruột non. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn Helicobacter pylori, axit dạ dày hoặc sử dụng các thuốc chống viêm như aspirin và ibuprofen, làm hỏng niêm mạc dạ dày.
- Bệnh túi thừa: Bệnh này liên quan đến sự phát triển các túi nhỏ hoặc túi thừa trong đường tiêu hóa. Bệnh túi thừa thường không có triệu chứng cho đến khi các túi bị viêm, lúc này có thể gây chảy máu đường tiêu hóa.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): GERD gây trào ngược axit từ dạ dày vào thực quản, làm viêm và kích ứng cơ thắt thực quản dưới. Lâu dài, tình trạng này có thể gây chảy máu ở niêm mạc thực quản dưới và dẫn đến các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng.
- Rượu bia: Việc tiêu thụ quá nhiều rượu có thể làm hại đường tiêu hóa, gây tổn thương niêm mạc và tạo ra các vết rách Mallory-Weiss, có thể gây xuất huyết đáng kể trong đường tiêu hóa. Rượu có thể gây rách mô từ cổ họng đến ruột.
- Bệnh gan: Các bệnh về gan có thể gây xuất huyết dạ dày, vì gan bị tổn thương làm tĩnh mạch ở thực quản bị sưng lên bất thường, dễ vỡ và gây chảy máu.
Xuất huyết dạ dày có biểu hiện gì?
Các triệu chứng của xuất huyết dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thông thường, người bệnh sẽ gặp phải các biểu hiện rõ ràng như:
- Đau bụng quặn thắt;
- Phân có màu sẫm hoặc màu bình thường lẫn máu;
- Khó thở, mệt mỏi;
- Nôn ra máu hoặc chất gì đó giống bã cà phê;
- Bề ngoài nhìn nhợt nhạt…
Xuất huyết dạ dày ở người già cũng có các biểu hiện tương tự như trên. Đối với tình trạng xuất huyết dạ dày cấp tính, triệu chứng sẽ xuất hiện đột ngột và nghiêm trọng như:
- Chóng mặt hoặc ngất xỉu;
- Khó tiểu;
- Mạch đập nhanh, cảm giác lo lắng và hồi hộp;
- Sốc – xảy ra khi lưu lượng máu tới các cơ quan trong cơ thể không đủ.
Xuất huyết dạ dày có nguy hiểm không?
Câu trả lời là CÓ, xuất huyết dạ dày là một tình trạng rất nghiêm trọng, đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Trong giai đoạn đầu, các triệu chứng có thể không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, ngay cả khi tình trạng chưa tiến triển mạnh, bệnh nhân có thể đã gặp phải nguy cơ thiếu máu mạn tính. Các dấu hiệu bao gồm mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt, hoa mắt và khó thở trong sinh hoạt.
Khi tình trạng xuất huyết dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể gặp phải tình trạng nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen – những dấu hiệu cảnh báo mất máu nặng. Lượng máu mất đi có thể làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể, dẫn đến hoa mắt, choáng váng, chân tay lạnh, mạch yếu dần và huyết áp tụt. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến mất tri giác, suy hô hấp, và thậm chí tử vong.
Trong trường hợp nhẹ, xuất huyết dạ dày có thể được kiểm soát bằng cách theo dõi tại bệnh viện trong 24-48 giờ, đồng thời thực hiện nội soi để cầm máu. Tuy nhiên, hầu hết các ca xuất huyết dạ dày đều nghiêm trọng và cần sự can thiệp y tế kịp thời.
Biến chứng của xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày, hay còn gọi là chảy máu dạ dày, là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh lý dường tiêu hóa. Tình trạng này không chỉ gây ra những triệu chứng cấp tính mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những biến chứng phổ biến nhất của xuất huyết dạ dày.
- Thiếu máu nghiêm trọng: Mất máu lớn gây mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt và có thể dẫn đến suy tim.
- Sốc do mất máu: Xuất huyết mạnh gây huyết áp giảm, tim đập nhanh, cần cấp cứu ngay.
- Viêm phúc mạc: Thủng dạ dày gây viêm bụng, đau dữ dội, sốt, cần phẫu thuật khẩn cấp.
- Hẹp môn vị: Mô sẹo sau loét có thể cản trở thức ăn, gây đầy bụng, buồn nôn.
- Ung thư hóa: Loét lâu ngày có nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày.
- Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn từ dạ dày có thể gây nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan, nguy hiểm đến tính mạng.
Xuất huyết dạ dày không chỉ gây ảnh hưởng cấp tính mà còn dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng.
Điều trị xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày là một tình trạng cấp cứu nghiêm trọng, cần được xử lý kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng. Việc điều trị xuất huyết dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ xuất huyết và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến được áp dụng.
1. Xử lý cấp cứu ban đầu
Khi bệnh nhân bị xuất huyết dạ dày, việc sơ cứu kịp thời đóng vai trò quan trọng. Người bệnh cần được nghỉ ngơi hoàn toàn, hạn chế vận động để giảm nguy cơ chảy máu thêm. Trong trường hợp mất máu nhiều, người bệnh có thể bị tụt huyết áp hoặc sốc, do đó cần đặt người bệnh nằm đầu thấp và nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất.
Trong môi trường y tế, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp cấp cứu ban đầu như truyền dịch hoặc máu để bù lại lượng máu đã mất. Các loại dung dịch muối sinh lý hoặc dung dịch keo có thể được sử dụng để duy trì huyết động ổn định. Nếu mất máu nghiêm trọng, truyền máu toàn phần hoặc các chế phẩm máu như hồng cầu lắng sẽ được thực hiện.
2. Điều trị bằng thuốc
Thuốc là phương pháp điều trị chính trong trường hợp xuất huyết dạ dày do các nguyên nhân như loét dạ dày, viêm dạ dày hoặc tác dụng phụ của thuốc. Một số nhóm thuốc thường được sử dụng gồm:
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI) giúp giảm tiết axit và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
- Thuốc cầm máu như tranexamic acid giúp ngừng chảy máu.
- Kháng sinh để diệt Helicobacter pylori nếu có.
- Thuốc bảo vệ niêm mạc như sucralfate để làm lành vết loét
3. Nội soi điều trị
Nội soi là một phương pháp vừa giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân xuất huyết dạ dày, vừa hỗ trợ điều trị cầm máu tại chỗ qua các phương pháp như:
- Đốt điện hoặc laser
- Tiêm thuốc cầm máu
- Kẹp clip cầm máu
Nội soi điều trị thường mang lại hiệu quả cao và ít xâm lấn hơn so với các phương pháp phẫu thuật truyền thống.
4. Phẫu thuật
Phẫu thuật được chỉ định khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả hoặc khi xuất huyết quá nghiêm trọng, đe dọa tính mạng người bệnh. Phẫu thuật thường bao gồm cắt bỏ phần dạ dày bị tổn thương nặng hoặc xử lý mạch máu bị tổn thương. Đây là biện pháp cuối cùng và đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ sau phẫu thuật để tránh biến chứng.
6. Tái khám
Xuất huyết dạ dày là một vấn đề phức tạp và có nguy cơ tái phát cao. Vì vậy, người bệnh cần tái khám định kỳ để đánh giá tình trạng dạ dày, đặc biệt là những trường hợp có tiền sử viêm loét hoặc nhiễm H. pylori. Nội soi dạ dày định kỳ giúp phát hiện sớm các tổn thương mới hoặc những dấu hiệu bất thường, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.
Điều trị xuất huyết dạ dày cần sự kết hợp giữa phương pháp y tế và chăm sóc sức khỏe toàn diện để giảm nguy cơ biến chứng.
Làm thế nào để ngăn ngừa xuất huyết dạ dày?
Ngăn ngừa xuất huyết dạ dày không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn đảm bảo sức khỏe toàn diện của hệ tiêu hóa. Dưới đây là các biện pháp cụ thể để ngăn ngừa xuất huyết dạ dày một cách hiệu quả:
1. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ niêm mạc dạ dày và ngăn ngừa các tổn thương dẫn đến xuất huyết. Người bệnh cần:
- Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa: Cháo, súp, khoai lang, bột yến mạch, và các loại rau củ nấu chín mềm đều tốt cho dạ dày. Những thực phẩm này không gây áp lực lên dạ dày, giúp giảm nguy cơ viêm loét.
- Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ từ trái cây (chuối, táo, lê), rau xanh, và ngũ cốc nguyên hạt giúp hỗ trợ tiêu hóa và làm dịu niêm mạc dạ dày.
- Hạn chế thực phẩm kích thích: Các món ăn cay, nóng, chua, đồ chiên rán, hoặc thực phẩm chứa nhiều gia vị có thể làm tăng tiết acid dạ dày, gây kích ứng niêm mạc.
- Tránh uống rượu, bia và cà phê: Các loại đồ uống này làm tổn thương lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày, dễ dẫn đến viêm loét và xuất huyết.
2. Kiểm soát căng thẳng và cải thiện tâm lý
Stress là một trong những nguyên nhân làm tăng tiết acid dịch vị, gây hại cho dạ dày. Để ngăn ngừa xuất huyết dạ dày, cần:
- Thực hành các bài tập thư giãn như yoga, thiền, hoặc hít thở sâu để giảm căng thẳng.
- Duy trì tâm lý lạc quan, tránh làm việc quá sức hoặc suy nghĩ tiêu cực.
- Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể được phục hồi.
3. Thăm khám sức khỏe định kỳ
Những bệnh lý như viêm loét dạ dày tá tràng, nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) nếu không được điều trị triệt để có thể dẫn đến xuất huyết. Do đó:
- Cần thăm khám định kỳ để phát hiện sớm các tổn thương niêm mạc.
- Nếu có triệu chứng bất thường như đau bụng kéo dài, buồn nôn, chán ăn, hoặc đi ngoài phân đen, cần đi khám ngay.
- Trong trường hợp nhiễm H. pylori, việc điều trị bằng kháng sinh kết hợp là rất cần thiết để ngăn chặn nguy cơ viêm loét nặng.
4. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Lối sống không lành mạnh cũng góp phần gây hại cho dạ dày. Để bảo vệ sức khỏe, nên:
- Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng.
- Tránh ăn quá no hoặc để bụng quá đói.
- Hạn chế ăn khuya, vì thời gian này dạ dày ít tiết dịch tiêu hóa, dễ gây ứ đọng thức ăn và làm tổn thương niêm mạc.
- Tăng cường vận động với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ tiêu hóa.
5. Ngừng hút thuốc lá
Hút thuốc lá không chỉ làm tổn thương niêm mạc dạ dày mà còn gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm khác. Nicotine trong thuốc lá kích thích tiết acid dạ dày, làm giảm khả năng bảo vệ của lớp niêm mạc, dẫn đến nguy cơ viêm loét và xuất huyết cao hơn.
Tóm lại, việc ngăn ngừa xuất huyết dạ dày đòi hỏi một chiến lược toàn diện, từ thay đổi lối sống, cải thiện chế độ ăn uống, đến quản lý tốt các bệnh lý liên quan. Người bệnh cần xây dựng thói quen lành mạnh và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Hy vọng, thông qua bài viết trên sẽ giúp người bệnh có được câu trả lời phù hợp cho vấn đề “Xuất huyết dạ dày có nguy hiểm không” và những biện pháp ngăn ngừa. Hãy lắng nghe cơ thể và theo dõi những thay đổi, dù chỉ là nhỏ nhất. Khi phát hiện triệu chứng bất thường nào, hãy đến thăm khám tại bệnh viện để được bác sĩ có chuyên môn hỗ trợ giải quyết và điều trị kịp thời.