Phân biệt đau ngực do trào ngược dạ dày với đau ngực do tim

Đau ngực là một triệu chứng phổ biến, nhưng không phải lúc nào cũng liên quan đến tim mạch. Trên thực tế, nhiều người gặp phải cảm giác đau thắt ở ngực do trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) và dễ nhầm lẫn với đau ngực do bệnh tim. Sự nhầm lẫn này có thể dẫn đến hai nguy cơ: hoảng loạn không cần thiết khi cơn đau vô hại hoặc <>chủ quan khi thực sự có vấn đề nghiêm trọng về tim mạch

Vậy làm thế nào để phân biệt hai loại đau ngực này? Hiểu rõ cơ chế, triệu chứng đặc trưng và yếu tố nguy cơ của từng tình trạng sẽ giúp bạn nhận biết đúng nguyên nhân, từ đó có hướng xử lý phù hợp.

Nguyên nhân gây đau ngực do trào ngược dạ dày và do tim

Thực quản là một ống cơ dài khoảng 25cm, nối từ họng xuống dạ dày, đóng vai trò dẫn thức ăn vào hệ tiêu hóa. Ở cuối thực quản có một van gọi là cơ vòng thực quản dưới (LES), giúp ngăn axit dạ dày trào ngược lên trên. Khi cơ vòng này suy yếu hoặc hoạt động không đúng cách, dịch vị từ dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây kích thích niêm mạc và tạo ra cảm giác đau rát ở vùng ngực. Vì thực quản nằm ngay sau xương ức, gần với tim, nên cơn đau do trào ngược dạ dày đôi khi bị nhầm lẫn với đau thắt ngực do bệnh tim.

Nguyên nhân gây đau ngực do trào ngược dạ dày

Đau ngực do trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích thích niêm mạc gây nóng rát hoặc đau thắt ở vùng ngực. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Cơ vòng thực quản dưới (LES) suy yếu: axit dạ dày dễ trào ngược lên trên, gây đau ngực.
• Ăn uống không hợp lý: thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, rượu bia, cà phê, nước có gas…  gây kích thích tiết axit và làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Ăn quá no hoặc nằm ngay sau khi ăn: làm tăng áp lực lên cơ vòng thực quản, tạo điều kiện cho axit trào lên gây đau.
• Stress, căng thẳng kéo dài: khiến cơ thể tiết ra nhiều cortisol, làm giảm khả năng co bóp của thực quản và tăng tiết axit dạ dày, dễ dẫn đến trào ngược.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc:  thuốc giãn cơ, thuốc huyết áp nhóm chẹn kênh canxi có thể làm giảm trương lực cơ vòng thực quản, khiến tình trạng trào ngược nặng hơn.

☛ Chi tiết: Trào ngược dạ dày – triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị

Nguyên nhân gây đau ngực do tim

Đau ngực do tim thường liên quan đến tình trạng thiếu máu cục bộ hoặc tổn thương động mạch vành, ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy cho tim. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Bệnh mạch vành (CAD – Coronary Artery Disease): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thắt ngực. Khi các mảng xơ vữa tích tụ trong động mạch vành, lưu lượng máu đến tim bị giảm, dẫn đến thiếu oxy và gây đau ngực.
• Nhồi máu cơ tim: Xảy ra khi một nhánh động mạch vành bị tắc hoàn toàn do cục máu đông, khiến một phần cơ tim bị thiếu máu và hoại tử. Cơn đau ngực thường dữ dội, kéo dài và có thể đi kèm với khó thở, vã mồ hôi.
• Viêm màng ngoài tim (Pericarditis): Là tình trạng viêm lớp màng bao quanh tim, gây đau ngực, đặc biệt là khi hít thở sâu hoặc thay đổi tư thế.
• Bóc tách động mạch chủ (Aortic Dissection): Xảy ra khi thành động mạch chủ bị rách, khiến máu tràn vào giữa các lớp thành động mạch. Đây là tình trạng nguy hiểm, gây đau ngực dữ dội và cần cấp cứu ngay lập tức.
• Cơn đau thắt ngực Prinzmetal: Xảy ra do co thắt tạm thời của động mạch vành, làm giảm lưu lượng máu đến tim, gây đau ngực, thường xuất hiện vào ban đêm hoặc khi nghỉ ngơi.

Cách phân biệt đau ngực do trào ngược dạ dày và đau ngực do tim

Đau ngực do trào ngược dạ dày (GERD) và đau ngực do tim (đặc biệt là bệnh tim mạch vành) có những biểu hiện tương đồng, dễ gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ vào đặc điểm của cơn đau và triệu chứng đi kèm, bạn có thể phân biệt hai tình trạng này.

Đặc điểm cơn đau

Dưới đây là bảng so sánh giúp bạn dễ nhận diện sự khác biệt:

Tiêu chí	Đau ngực do trào ngược dạ dày	Đau ngực do tim
Vị trí đau	Đau ở giữa ngực, sau xương ức, đôi khi lan lên cổ hoặc họng	Đau thắt ở giữa ngực, có thể lan xuống cánh tay trái, hàm, lưng
Tính chất đau	Nóng rát, tức ngực, cảm giác bỏng rát lan lên họng	Thắt chặt, bóp nghẹt, đè nặng ở ngực
Thời điểm xuất hiện	Xảy ra sau khi ăn, khi nằm xuống hoặc cúi gập người	Xuất hiện khi gắng sức, căng thẳng hoặc lạnh đột ngột
Yếu tố làm giảm đau	Đứng thẳng, uống nước, dùng thuốc giảm axit	Nghỉ ngơi, dùng thuốc giãn mạch (Nitroglycerin)
Triệu chứng đi kèm	Ợ nóng, chua miệng, đầy hơi, khó nuốt, ho khan	Khó thở, vã mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn, tay chân lạnh
Thời gian kéo dài	Có thể kéo dài nhiều giờ nhưng không quá nghiêm trọng	Thường kéo dài vài phút, nếu quá 15 phút có thể là dấu hiệu nhồi máu cơ tim

Cách tự kiểm tra tại nhà

Nếu bạn chưa chắc chắn cơn đau do trào ngược hay tim mạch, có thể thử một số cách kiểm tra đơn giản:

1. Thay đổi tư thế

• Nếu cơn đau giảm khi ngồi thẳng, đứng lên hoặc uống nước, khả năng cao là do trào ngược dạ dày.
• Nếu cơn đau không thay đổi hoặc nặng hơn khi vận động, có thể liên quan đến tim.

☛ Tham khảo: Trào ngược dạ dày nằm nghiêng bên nào tốt?

2. Dùng thuốc giảm axit

• Nếu uống thuốc trung hòa axit (antacid, như Gaviscon) mà cơn đau dịu đi sau vài phút, có thể là dấu hiệu của GERD.
• Nếu thuốc không có tác dụng, cơn đau vẫn tiếp diễn, có thể cần kiểm tra bệnh tim.

Lưu ý:

• Với thuốc trung hòa axit (antacid, như Maalox, Gaviscon…): Có thể uống thử nếu bạn nghi ngờ đau ngực do trào ngược dạ dày. Nếu triệu chứng giảm sau vài phút, nhiều khả năng nguyên nhân là do axit dạ dày. Tuy nhiên, nếu đau ngực vẫn kéo dài, bạn cần đi khám ngay.
• Với thuốc tim mạch (như nitroglycerin): Tuyệt đối không tự ý sử dụng! Thuốc này chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ, và nếu đau ngực thực sự do tim nhưng không được dùng đúng cách, có thể gây nguy hiểm.

3. Theo dõi cơn đau khi vận động

• Nếu đau ngực xuất hiện hoặc nặng hơn khi gắng sức (chạy bộ, leo cầu thang) hoặc gặp cú sốc lớn, xúc động mạnh, đó có thể là dấu hiệu của bệnh tim.
• Nếu đau ngực không liên quan đến vận động mà xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm xuống, có thể do trào ngược dạ dày.

Tóm lại, nếu không thể phân biệt được đau tức ngực là do trào ngược dạ dày hay bệnh lý về tim thì bạn nên đi thăm khám sớm để được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời!